شاید از خود بپرسید که آیا آیفون‌ها (iPhone) می‌توانند ویروس بگیرند یا خیر. در این مقاله نحوه اسکن بدافزار و روش حذف ویروس از آیفون شرح داده شده است.
اپل (Apple) دهه‌ها است که مشغول ساختن حصاری برای دستگاه‌های خود می‌باشد تا از ورود هر چیز مخرب جلوگیری کند. نتیجه آن دستگاه‌هایی است که دارای نرمافزارهای اختصاصی بوده و مشتریان صرفاً مجاز به استفاده از آنها می‌باشند.
هکرها نیز همواره رویای شکستن آن حصار و غارت انبوهی از داده‌های کاربران را دارند تا آنها را در بازار سیاه استفاده کنند یا به فروش برسانند. اما سیستم‌عامل اپل منجر شده که این رویا تا حدودی دست‌نیافتنی باقی بماند. اگر کاربر آیفون هستید، احتمالاً نسبت به Android و یا سیستم‌های تحت Windows به مراتب به میزان بسیار کمتری به بدافزار یا ویروس آلوده شده‌اید. با این حال، تلفن شما 100 درصد در برابر تهدیدات مصون نیست و بدافزارهای مختص آیفون نیز وجود دارند.
آیا آیفون‌ها می‌توانند ویروس بگیرند؟
دستگاه‌های آیفونی که از نرمافزارهای غیرمجاز استفاده نمی‌کنند، به ندرت بدافزار و ویروس دریافت می‌کنند. از طرف دیگر بدافزار در آیفون‌های جیلبریک شده بسیار رایج‌تر است.
آیفون به ندرت دچار بدافزار می‌شود زیرا سیستم عامل iOS یک سیستم عامل اختصاصی و منبع بسته (Closed-source) است. بنابراین، کدنویسان نمی‌توانند مانند روت کردن سیستم‌عامل اندروید، آن را تحلیل نموده و سیستم عامل را سرهم کنند. با این حال، محدودیت‌های ایجاد شده به واسطه کد بسته بودن (Closed-source) سیستم‌عامل آیفون، هرگز جلوی آلودگی آنها به بدافزار را نگرفته است و این همان چیزی است که در آیفون‌های جیلبریک شده اتفاق افتاد. گوشی‌های جیلبریک شده به آسانی ویروسی شده یا مورد حمله بدافزاری قرار می‌گیرند.
بنابراین اگر آیفون شما جیلبریک باشد می‌تواند ویروس بگیرد و اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است با مشکل بزرگی مواجه شوید. برخی از مشکلات، مانند تخلیه سریع باتری و فضای ذخیره‌سازی کم بسیار آزاردهنده هستند. موارد دیگر نظیر سرقت داده‌ها، ردیابی موقعیت لحظه‌ای شما توسط هکرها و جعل هویت یا سرقت اطلاعات مالی شما بسیار مخرب می‌باشند. در این مقاله نحوه تشخیص ویروسی شدن آیفون و راه‌های به حداقل رساندن آسیب را بررسی می‌کنیم؛ با ماهمراه باشید.
بدافزارها چگونه عملکرد آیفون را تغییر می دهند؟
مانند ویروس‌های کامپیوتری، بدافزارها نیز اغلب بر عملکرد آیفون شما تأثیر می‌گذارند. در ابتدا، ممکن است متوجه اتمام سریع شارژ آیفون خود شوید و مرتب به دنبال پریز برق باشید تا آن را شارژ نمائید. مسلماً، عوامل دیگری مانند هوای سرد، اجرای نرمافزارهای قدیمی، استفاده از لوازم جانبی و شارژر غیراصل و غیراستاندارد و قدیمی بودن دستگاه می‌توانند بر عمر باتری شما تأثیر بگذارند. اما اگر جدیداً متوجه شدید که نیاز است دستگاه آیفون را بیشتر از حد معمول شارژ کنید، بهتر است گوشی را از نظر آلودگی به بدافزار بررسی نمائید.
علاوه بر طول عمر کم باتری، آیفون آلوده به بدافزار سریع‌تر داغ نموده و بدافزار دستگاه شما را مجبور می‌کند بیشتر کار کند و به همین دلیل گوشی داغ می‌شود. اگر این گرما کنترل نشود، می‌تواند به CPU آسیب برساند و منجر به متورم شدن باتری آیفون شده و در نهایت آیفون ممکن است به طور کلی از کار بیفتد.
خالی شدن باتری و داغ شدن بیش از حد گوشی هر دو به شدت آزاردهنده هستند. اما احتمالاً تا زمانی که مجبور نشوید، به بررسی احتمال وجود بدافزار یا تعویض فوری آیفون خود فکر نخواهید کرد. بدافزارهایی که به طور ماهرانه طراحی شده‌اند به هکر این امکان را می‌دهند که ضمن نفوذ به حریم خصوصی شما و سرقت فایل‌ها، رمز عبور، عکس‌ها و فیلم‌های شما، موقعیت لحظه‌ای شما را ردیابی کنند.
چگونه آیفون را برای یافتن ویروس یا بدافزار بررسی کنیم؟
اگر متوجه شدید که آیفون شما به درستی کار نمی‌کند و نسبت به آلوده به ویروس بودن آن مشکوک هستید، با بکارگیری روش‌های زیر وجود بدافزار را بررسی کنید:
1) به دنبال برنامه‌های ناآشنا باشید.
یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای بررسی ویروسی یا آلوده بودن گوشی آیفون به بدافزار این است که به دنبال برنامه‌های ناآشنا بر روی گوشی خود باشید؛ یعنی باید به دنبال برنامه‌هایی باشید که مطمئن هستید شما دانلود نکرده‌اید و برنامه‌های پیش‌فرض اپل هم نیستند. برای شناسایی برنامه‌های مشکوک، به بخش App در Setting آیفون خود نگاه کنید و ببینید آیا برنامه ناآشنایی در آن وجود دارد.
2) بررسی کنید که آیا دستگاه شما جیلبریک است.
یکی از راه‌های بررسی جیلبریک بودن آیفون این است که به دنبال نرمافزارهای Cydia یا Kodi - متداول‌ترین نرم‌افزارها برای دور زدن محدودیت‌های اپل - باشید. با این حال، گاهی اوقات نماد App در بخش مربوط به تنظیمات App گوشی پنهان می‌شود، بنابراین لازم است از نوار جستجو در Setting یا صفحه اصلی (Home Screen) استفاده کنید. یادگیری نحوه استفاده و شخصی‌سازی آیفون‌ها - به‌ویژه برای افراد سالخورده و افرادی که برای بار اول از تلفن استفاده می‌کنند - آسان است. اما اگر قبلاً از Android استفاده کردید، بکارگیری آیفون ممکن است برای شما دشوار و آزاردهنده باشد. بنابراین، جیلبریک کردن آیفون‌ها برای رفع محدودیت و باز کردن امکانات بیشتر در هنگام شخصی‌سازی تلفن، بسیار معمول است. با این حال، جیلبریک کردن آیفون به هیچ وجه راهکار مناسبی نیست زیرا عملاً گارانتی شما را باطل می‌کند. همچنین، از آنجایی که جیلبریک اغلب به استفاده از نرمافزارهای ثالث یا اجرای یک نسخه سیستم‌عامل قدیمی و اغلب پشتیبانی نشده نیاز دارد، آیفون شما بیشتر مستعد آلودگی توسط بدافزار می‌شود.
3) آیا مبلغ قبض تلفن بیشتری نسبت به گذشته دریافت کردید؟
هنگامی که آیفون شما به بدافزار آلوده می‌شود، ممکن است متوجه شوید که تلفن شما بیش از آنچه انتظار داشتید و بیش از ماههای گذشته از اینترنت Data استفاده کرده است. به طور طبیعی، اگر از پهنای باند برنامه خود فراتر رفته باشید، مبلغ صورتحساب بالاتری دریافت خواهید کرد. به طور مشابه، می‌توانید از فهرست تماس‌های ورودی یا خروجی، مواردی را که شما آن تماس‌ها را برقرار نکرده‌اید یا دریافت نکرده‌اید نیز متوجه آلودگی به بدافزار شوید. این تماس‌ها منجر به دریافت قبض‌هایی با مبالغ بالاتری می‌شود. برای بررسی میزان داده‌ای که استفاده کرده‌اید، به Settings > Mobile Network بخش Mobile Data بروید. از طرف دیگر، می توانید با استفاده از شرکت ارائه‌دهنده خدمات شبکه تلفن همراه خود و با بخش پشتیبانی مشتریان تماس بگیرید.
4) به فضای ذخیره سازی خود نگاه کنید
گرچه عکس‌ها، فیلم‌ها و سایر فایل‌ها فضای زیادی را در دستگاه شما اشغال می‌کنند اما اگر فضای ذخیره‌سازی شما به میزان قابل توجهی کمتر از میزان مورد انتظار است، آیفون شما ممکن است ویروسی شده باشد که حافظه آن را اشغال کرده است. برای مشاهده فضای ذخیره سازی خود، به مسیر Settings > General > iPhone Storage بروید.
چگونه ویروس آیفون را حذف کنیم؟
اگر همه موارد بالا را امتحان کرده‌اید و همچنان مشکوک هستید که دستگاه شما آلوده به بدافزار است یا خیر، یا اگر بدافزار را در آیفون خود پیدا کردید، فوراً با اجرای اقدامات زیر نسبت به حذف آن اقدام نمائید:
1) آیفون خود را Restart کنید.
در برخی موارد Restart نمودن آیفون می‌تواند منجر به حذف بدافزار شود. دگمه‌های کناری گوشی و دگمه کاهش صدا را همزمان فشار داده و نگه دارید تا صفحه خاموش کردن گوشی ظاهر شود. سپس، نوار لغزنده را بکشید تا گزینه Restart انتخاب شود. اگر گوشی Restart نشد، می‌توانید آیفون خود را به اجبار Restart کرده و آن را در Recovery Mode قرار دهید.
2) تنظیمات کارخانه را بازیابی کنید
اگر همچنان گزینه Restart آیفون کار نمی‌کند، به جای آن سعی کنید به تنظیمات کارخانه بازگردید. با انجام این کار، دستگاه پاک می‌شود و آخرین نسخه iOS نصب می‌شود. برای ریست کردن (Reset) آیفون، به Settings > General > Transfer or Reset iPhone بروید. Reset شدن با وارد نمودن رمز عبور شما یا تائید اطلاعات بیومتریک انجام می‌شود.
3) برنامه‌های غیرمتداول را حذف کنید.
برنامه‌های غیرمتداول را حذف کنید اگر متوجه برنامه‌های غیرمتداول در تلفن همراه خود شدید، حذف آنها به حذف بدافزار کمک می‌کند. برای انجام این کار، می‌توانید روی آیکن آن برنامه بروید تا آیکن برنامه Highlight شود، سپس روی Remove App کلیک نمائید. همچنین ممکن است بخواهید هر چیزی را که از اپ استور (App Store) دانلود نکرده‌اید، حذف کنید. بنابراین باید برنامه‌ها و نرم‌افزارها را تنها از App Store دانلود نمائید.
4) داده‌های مرورگر خود را پاک کنید.
پاک کردن داده‌های مرورگر Safari می‌تواند به شما کمک کند تا با ابزارهای تبلیغاتی آیفون مقابله کنید، یعنی Pop-up های مزاحم که تجربه مرور اینترنت را برای شما مختل می‌کنند. علاوه بر این، پاک نمودن داده‌های Safari از شما در برابر سرقت جلسه جاری (Session) یا حذف کوکی‌ها (Cookie) محافظت می‌کند تا هکرها نتوانند از آن برای سرقت رمزهای عبور و داده‌های شخصی شما استفاده کنند. برای پاک کردن History، به مسیر Settings > Safari بروید و گزینه Clear History and Data را انتخاب کنید.
5) از آنتی‌ویروس استفاده کنید.
آیفون‌ها نیازی به آنتی‌ویروس ندارند اما اگر دستگاه شما جیلبریک شده باشد، توصیه می‌شود از ضد ویروس برای شناسایی و حذف بدافزار در آیفون استفاده شود.
6) آیفون خود را تعویض کنید.
اگر تمام تلاش خود را کرده‌اید تا بدافزار را از آیفون خود حذف کنید اما همچنان مشکل مشابه را دارید، ممکن است نیاز به تعویض دستگاه داشته باشید. اگر گارانتی Apple شما هنوز معتبر است یا اگر پوشش بیمه‌ای AppleCare شما این گزینه را شامل می‌شود، تعویض گوشی آسان‌ترین کار است. با این حال، از آنجایی که بیشتر موارد بدافزار ناشی از اعمالی مانند جیلبریک است، گارانتی و AppleCare، تعویض گوشی را پوشش نمی‌دهند و باید با صرف هزینه، گوشی را تعویض نمائید.
جمع‌بندی
حال که نحوه تشخیص ویروسی شدن آیفون و حذف بدافزار را می‌دانید، توصیه می‌شود هنگامی که به آلوده بودن آیفون خود مشکوک شدید، قبل از از دست دادن داده‌های حساس یا خراب شدن گوشی توسط بدافزار، سریع دست به کار شوید. برای شروع از روش‌هایی نظیر حذف برنامه، استفاده از آنتی ویروس جهت شناسایی و حذف بدافزار و Reset مجدد گوشی استفاده نمائید. در صورت عدم موفقیت، می‌توانید آیفون را به تنظیمات کارخانه برگردانید یا دستگاه آیفون خود را تعویض کنید.